Meteoroid, meteor, bolid, meteoryt. Co oznaczają te pojęcia? Czy oznaczają to samo? Czy można ich używać zamiennie?

Na pierwsze pytanie odpowiedź można znaleźć w tekście poniżej. Natomiast na pytania drugie i trzecie stanowczo odpowiadam NIE! Dlaczego nie, każdy czytelnik będzie potrafił wytłumaczyć sobie sam po przeczytaniu tej strony.

Meteoroid to okruch skalny poruszający się w przestrzeni międzyplanetarnej (zazwyczaj wokół Słońca). Masy meteoroidów zawierają się w przedziale od 10^-6 do 10⁶ grama. Pochodzą one głównie z dwóch źródeł: z rozpadu komet lub z rozpadu planetoid, aczkolwiek spotykane są meteoroidy pochodzenia planetarnego (np: z Marsa). Kometa (która - jak wiadomo - jest mieszaniną lodu i pyłu) zbliżając się do Słońca zaczyna parować uwalniając drobne cząstki materii, które poruszają się po orbicie zbliżonej do orbity komety. Jeśli Ziemia znajdzie się na przecięciu orbity komety, meteoroidy wpadając w atmosferę dają zjawisko meteoru. Drugim - głównym - źródłem meteoroidów są planetoidy. Nieustannie zderzają się one ze sobą rozkruszając sie na coraz to drobniejsze części (meteoroidy). Meteoroid pochodzący z rozpadu planetoid wpadając w atmosferę ziemską także daje zjawisko meteoru.

Meteor jest to zjawisko świetlne powstające w atmosferze ziemskiej, które jest efektem przelotu meteoroidu przez atmosferę. A teraz dokładniej. Meteoroidy poruszają się w przestrzeni międzyplanetarnej z prędkościami rzędu kilkudziesięciu km/s - zazwyczaj od 12 do 72 km/s. Odłamek skalny lecąc z tak wielką prędkością na wysokości około 100 km zaczyna napotykać cząsteczki atmosfery ziemskiej, które rozgrzewają go (dzięki tarciu) i zaczyna sublimować (przejście ze stanu stałego w lotny (gazowy)). Rozgrzewa się on do tego stopnia, że jonizuje otaczające go bezpośrednio powietrze, które zaczyna świecić. Świecenie to trwa przeważnie kilka sekund, po czym meteor gaśnie. Meteory potocznie nazywa się "spadającymi gwiazdami".

Jak można odróżnić, który meteor jest pochodzenia kometarnego, a który pochodzi z rozpadu planetoid? Jest to w miarę proste, dla każdego miłośnika astronomii. Podczas zderzeń planetoid, z miejsca kolizji wyrzucane są na wszystkie możliwe strony kawałki skalne. Odłamek taki (meteoroid) wpadając w atmosferę ziemską daje zjawisko pojedyńczego meteoru (chyba, że się rozkruszy w czasie lotu). Przewidzenie pojawienia się takiego meteoru jest niemożliwe. Nazywa się go meteorem sporadycznym. Natomiast meteory, których pojawienia także nie możemy przewidzieć, lecz możemy przypuszczać że się pojawią, to meteory pochodzące z rojów meteorów. Pochodzą one z rozpadu komet.

Bolid jest to duży, jasny meteor :-) Meteoroidy o wadze (umownie) większej od 1 kg dają zjawisko bardzo jasnego meteoru - nazywamy to bolidem. Jasność bolidów jest większa od -4^m. Bolidy o jasności większej od -8^m nazywa się bolidami dziennymi, gdyż można je obserwować także w dzień. Przelot bolidu zazwyczaj kończy się detonacjami po czym na ziemię spada(ją) meteoryt(y).

Meteoryt to meteoroid, któremu udało się przejść przez fazę meteoru (bolidu) i spaść na Ziemię. Czyli mówiąc krótko meteoryt jest małą częścią ciała niebieskiego, którą możemy wziąć do ręki :-) Więcej informacji na temat tych obiektów można znaleźć na tej stronie.

Chciałbym jeszcze po krótce wytłumaczyć co oznaczają pozostałe dwa słowa tytułu tego serwisu (MTI) - tektyty i impaktyty. Duży meteoryt w momencie uderzenia w Ziemię topi się, podobnie jak i ziemia pod nim. Fragmenty stopionej materii, które są wyrzucane w momencie uderzenia (nawet na znaczne odległości) nazywamy tektytami. Natomiast skały miażdżone pod meteorytem nazywamy impaktytami.

Strzałki (-->) zawarte w tytule tej strony, nie są przypadkowo ustawione. Ukazują one jak przebiegają kolejne etapy "życia" małych odłamków skalnych w związku z napotkaniem Ziemi na swojej drodze.